Beyin tümörü, vücuttaki diğer tümörler gibi her zaman kanseri işaret etmez. İyi huylu ve kötü huylu beyin tümörü olarak değerlendirilen bu tümörler farklı özelliklere de sahiptir. Kötü huylu tümörler kanser açısından risk taşımaktadır. İyi huylu tümörlerde kanser olmasa da hastaya rahatsızlık verecek etkilere neden olabilir. Bu yüzden beyin tümöründen şüphe edildiğinde mutlaka hastaların tetkikleri yapılmalıdır.
İyi huylu ve kötü huylu beyin tümörü özellikleri
İyi huylu beyin tümörü: Bu tümörlerde kanserli hücre olmaz. Ameliyatla alındığı zaman genellikle tekrarlama olasılığı bulunmaz. Ayrıca bu özellikteki beyin tümörü kenarları net olup, sınırları belirgindir. Etraftaki sağlıklı dokulara yayılım yapmazlar. Buna rağmen iyi huylu beyin tümörü de zararlı olabilir. Çünkü sağlıklı dokulara, özellikle hassas dokulara baskı yaptıklarında hastalar için risk oluşturabilirler. Nadiren iyi huylu beyin tümörü kötü huylu tümöre de dönüşebilir.
Kötü huylu beyin tümörü: Bu tümörlerde kanserli hücrelerde bulunur. Bu nedenle hasta için yaşamsal risk oluştururlar. Hızlı bir büyüme özellikleri vardır. Beyin dışında diğer alanlara, omurilik ve vücuttaki başka bölgelere yayılım gösterebilirler. Ancak bazen kötü huylu beyin tümörü metastaz yapmaz. Bunun nedeni tümörün kafatası kemiğinde, bir dokunun içinde ya da kafada bulunan bir yapı içinde mahsur kalmasıdır. Bu tümörlerde enkapsüle tümör olarak tanımlanır.
Beyin tümörü sınıflandırması
Beyin tümörü sınıflandırması birinci dereceden dördüncü dereceye kadar düşükten yükseğe doğru sınıflandırılır. Bu derecelendirme tümördeki kanserli hücrelerin görünümüne göre yapılır. Üst derecedeki tümörlerde kanserli hücreler anormaldir ve tümörde hızlı bir büyüme belirlenir.
Birincil beyin tümörü: Bu tümörler beyin dokusunda oluşmaya başlar. Ortaya çıktıkları hücrelere veya beyin bölgesine bağlı olarak sınıflandırılır.
İkincil beyin tümörü: Bu tümörler vücutta başka alanlardan kan dolaşımı yoluyla beyne ulaşan hücrelerin oluşturduğu tümörlerdir. Bunlara metastatik beyin tümörü de denir.
Beyin tümörü kimlerde görülür?
Beyin tümörü oluşumunda hastalar taşıdıkları risk faktörleri nispetinde değerlendirilir. Aşağıda belirtilen risk faktörleri bulunan kişilerde beyin tümörü görülme riski de yükselir.
- Cinsiyet: Toplumda erkekler kadınlardan daha fazla beyin tümörüne yatkındır. Yani erkek olmak beyin tümörü açısından risk faktörü kabul edilir. Kadınlarda ise meningioma denilen merkezi sinir sistemi tümörü görülme riski fazladır.
- Aile yatkınlığı: Ailesinde beyin tümörü görülmüş kişilerde tümör oluşma riski yüksek olur.
- Irk: Beyin tümörü beyaz ırkta diğer ırklara göre daha fazla görülür.
- Yaş: Beyin tümörü yaşın ilerlemesiyle birlikte daha fazla görülmektedir. Özellikle 70 ve üzeri yaştaki kişilerde tümör daha fazla görülür. Ancak çocuklarda da kan kanserinin ardından beyin tümörü fazla görülmektedir. Özellikle 8 yaş altındaki çocuklar riskli yaşta kabul edilir.
Beyin tümörü belirtileri
Beyin tümörü kötü huylu olursa hastalarda yerleşim yerine, tipine ve çapına göre bazı belirtilere neden olabilir. Bu belirtilerin oluşması tümörün beyindeki hasarına, büyümesine, tümörün sinir uçlarına yaptığı baskıya göre olur. Genellikle hastalarda aşağıdaki belirtiler görülür;
- Daha çok sabahları artan baş ağrısı
- Bulantı ve kusma
- Ayaktayken, yürürken dengede sorun yaşama
- Duyma, görme, konuşma gibi eylemlerde değişim
- Hafıza sorunları
- Ruh halindeki değişimler, kişilik değişimi, konsantrasyon zorluğu çekilmesi
- Kas seğirmesi, spazm, kasılma gibi etkiler
- Kol ve bacaklarda karıncalanma, uyuşma gibi etkiler olması
Bu belirtiler beyin tümörü nedeniyle de olsa, başka bir rahatsızlık yüzünden olma olasılığınında dikkate alınması gerekir. Bu yüzden beyin tümörü tanı yöntemleriyle hastanın değerlendirilmesi önemlidir. Bazen bu belirtiler tümörün erken aşamada teşhisine yardımcı olabilir. Bu yüzden ihmal edilmemelidir.
Beyin tümörü tanı yöntemleri
Hastaların beyin tümörü bakımından değerlendirilmesi amacıyla kullanılan tanı yöntemleri arasında nörolojik ve fiziki muayene, MR, BT, anjiyografi, biyopsi, beyin omurilik sıvısı incelemesi yapılabilir. Biyopside iğne biyopsisi, tedavi sırasında biyopsi ya da stereotaksik biyopsi tercih edilebilir.
Beyin tümörü tedavisi
Beyin tümörü tedavisinde çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır. En sık olarak cerrahi tedavi tercih edilir. Kafatası kraniotomi adı verilen işlemle beyin cerrahı tarafından açılarak girişim yapılır. Radyoterapi tümördeki kanserli hücrelerin tahrip edilmesi için tercih edilebilir. Radyocerrahi hem iyi huylu tümörlerde hem de kötü huylu tümörlerde invazif olmayan biçimde tümörün tedavisini sağlar. Bu yöntem açık cerrahi uygun olmayan hastalarda tercih edilir. Bu tedavi yöntemleri beyin tümörünün durumuna ve hastanın sağlığına bağlı olarak seçilir.
